Wat gaan we ervoor doen?

Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving waarin het zich naar vermogen kan ontwikkelen tot een zelfredzame inwoner die positief bijdraagt aan de samenleving. Om dat te bereiken wordt ingezet op het realiseren van een kansrijke, veilige en gezonde omgeving in en om het gezin.
Die omgeving staat onder druk door maatschappelijke kwesties zoals prestatiedruk en bestaansonzekerheid die niet alleen met jeugdhulp kunnen worden opgelost. Door het voeren van het 'fundamentele gesprek' over opgroeien, opvoeden en ontwikkelen, wordt ingezet op een gezamenlijke verantwoordelijkheid, gericht op duurzame oplossingen die bewezen effectief zijn en gebaseerd zijn op een brede, stevige analyse in plaats van symptoombestrijding. Dat betekent dat een probleem niet automatisch wordt opgelost met jeugdhulp wanneer de oorzaak in onderwijs, prestatiedruk of schuldenproblematiek ligt.

We zien het kind als talent. Deze maatschappelijke uitdaging doen we samen met ouders, jeugdigen, onderwijs, huisartsen, zorgaanbieders en overige maatschappelijke partners. Uitgangspunt daarbij is dat jeugdhulp beschikbaar en toegankelijk is als hulp noodzakelijk is.

Halverwege 2024 maken circa 1.489 kinderen gebruik van een vorm van geïndiceerde jeugdhulp.

Stand van zaken:

Vanuit het actieplan jeugd is een inhoudelijke lijn ingezet om tot een halvering van de jeugdhulp te komen in 2030. Daarvoor is ingezet op:
• De vorming van een alliantie die input geven voor een stevige pedagogische basis en een stopstrategie.
• Intensiveren van de samenwerking met de huisartsen en de POH-ers en de consulenten.
• Het realiseren van een collectief aanbod voor ouders (training “het begint bij mij”). De trainingen hiervoor zijn gestart.
• Besluitvorming op proces realiseren voor een fundamentele herziening van de verordening jeugdhulp.
• Investeren in alternatieven voor jeugdvervoer.
• Jeugdhulp niet inzetten als overbruggingshulp WLZ.
• Lokaal en regionaal worden actie ingezet om tot inclusief onderwijs te komen.
• Sturen op maatwerkcontracten zodat dit alleen wordt gedaan als er geen passend aanbod is.
• Onderzoek naar het instellen van een plafond voor toewijzingen naar specialistische zorg.
• In raadsbrief 4373 “uitgangspunten sterkere basis jeugd” zijn nieuwe uitgangspunten benoemd die horen bij de koerswijziging van het jeugdbeleid.
• Er wordt gewerkt aan een stopstrategie om met zorgvormen te stoppen die problematiserend werken en/of het normale leven verstoren.

Vanuit de inhoud wordt invulling gegeven aan de taakstelling én ontstaat (financiële) ruimte voor het versterken van de pedagogische basis.

Voor de regionale inkoop jeugdhulp is het inkoopkader jeugdhulp Haaglanden (4180) in mei vastgesteld door de raad. Op basis van het inkoopkader wordt het inkoopproces verder vormgegeven met inachtneming van de inhoudelijke doelstellingen.
In 2025 is gestart met de nieuwe regiovisie huiselijk geweld en Kindermishandeling in regio Haaglanden. Actuele onderwerpen op het snijvlak van zorg en veiligheid zijn femicide (vrouwenmoord) en intieme terreur, deze worden in de nieuwe regiovisie opgenomen.
Afgelopen jaren is intensief geïnvesteerd in het versterken van de samenwerking van de lokale teams (LV: lokale kamer), ketenpartners en Veilig Thuis. In 2025 is in regio Haaglanden besloten de Routekaart naar Veiligheid te omarmen als kader voor de samenwerking in de aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling.

Vooruitblik:

Vanuit het actieplan jeugd volgt in 2025 nog:
• Investeren in alternatieven voor jeugdvervoer.   
• Inzet van een toets medewerker (T-medewerker) in de toegang. Na de zomer zal de toets medewerker starten met het toetsen van verlengingsaanvragen.
• De monitor van het actieplan is vol in ontwikkeling zodat goed zicht ontstaat op de acties en het goed mogelijk is om bij te sturen als dat nodig is.

De regionale inkoop wordt in de tweede helft van 2025 geconcretiseerd zodat de daadwerkelijke inkoop tijdig kan beginnen. De inkoop moet voor 1 juli 2026 zijn afgerond zodat er nog een half jaar de tijd is voor de implementatie. Lokaal wordt, in afstemming met het onderwijs, bekeken welke ondersteuning noodzakelijk is om inclusieve kinderopvang en onderwijs te realiseren. Daarvoor is verschuiving noodzakelijk van budgetten die nu regionaal worden ingezet.

Om bij de regionale inkoop de besparingsopgave te halen is het nodig om lokaal in te zetten op de toegang en op regie en coördinatie vanuit de gemeente. Intentie is om na de zomer van start te gaan met in kaart brengen wat er nodig is voor het goed organiseren van de Toegang binnen het Sociaal Domein.

Het hoofddoel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is om inwoners zo lang mogelijk, prettig en veilig, zelfstandig thuis te laten wonen en te laten participeren in de maatschappij. Onder de Wmo vallen maatwerkvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld huishoudelijke ondersteuning, begeleiding en hulpmiddelen. Daarnaast ook welzijnsactiviteiten zoals mantelzorgondersteuning en maatschappelijk werk. Behoud van eigen regie en ondersteuning van de zelfredzaamheid staan hierin centraal.

Halverwege 2024 ontvingen circa 4.000 inwoners een individuele Wmo-voorziening. De verwachting is dat dit aantal in 2025 door vergrijzing en doordat inwoners langer zelfstandig thuis wonen, licht zal stijgen

Stand van zaken:

De stijging in het gebruik van Wmo-voorzieningen in Leidschendam-Voorburg blijft vergelijkbaar met de landelijke trend. Dat het beroep op de Wmo landelijk en in onze gemeente stijgt heeft diverse oorzaken, zoals de vergrijzing en de woningnood. Door de vergrijzing zijn er meer ouderen die ondersteuning nodig hebben om zelfstandig (prettig) thuis te kunnen blijven wonen. Door de woningnood kunnen inwoners niet meer makkelijk verhuizen naar een andere passende woning als zij beperkingen gaan ervaren. Hierdoor moeten meer woningen worden aangepast vanuit de Wmo. Ook het beroep op huishoudelijke ondersteuning blijft stijgen door de vergrijzing en het landelijke beleid om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Verder is binnen begeleiding het gebruik van individuele begeleiding toegenomen. Het aantal inwoners dat een beroep doet op woon-, vervoer en rolstoelvoorzieningen blijft stabiel.
Wel blijft de aanpassing van het bouwbesluit in 2024 extra druk bij dit onderdeel van Wmo geven. Scootmobielen mogen vanwege de brandveiligheid niet langer in algemene ruimtes worden gestald. Hierdoor moet er per inwoner gezocht worden naar een passende oplossing voor de stalling van de scootmobiel, wat extra inzet en kosten met zich meebrengt.

Als gevolg van de totale stijging in het gebruik van Wmo-voorzieningen stijgen de kosten in 2025 meer dan eerder was voorzien. Hier tegenover staat een positieve ontwikkeling in de eigen bijdrage, maar dat is onvoldoende om de stijgende kosten volledig te dekken. Op basis van de huidige verordening wordt er bij de inzet van begeleiding geen eigen bijdrage gevraagd. Bij de nieuwe Wmo-verordening wordt voorgesteld om vanaf 2026 ook bij de inzet van begeleiding een eigen bijdrage te innen.

Vooruitblik:

Het nieuwe Wmo-beleid is in het najaar 2025 vastgesteld en de nieuwe verordening zal per 1 januari 2026 ingaan. Hiermee zullen onder andere de pgb tarieven voor huishoudelijke ondersteuning en begeleiding worden aangepast naar een passend tarief voor 2026.

Het kabinet wilde per 1 januari 2027 weer een inkomensafhankelijke eigen bijdrage gaan invoeren, maar door de val van het kabinet is dit wetsvoorstel controversieel verklaard. Hiermee zal de invoering de wetswijziging ook vertraging oplopen. Deze inkomensafhankelijke eigen bijdrage was bedacht omdat met het huidige abonnementstarief de druk op het Wmo-gebruik fors is toegenomen. Met de invoering komt er mogelijk verandering in het stijgende gebruik van voorzieningen, maar wat het effect precies zal zijn moet blijken na de invoering.

Zowel landelijk, regionaal als lokaal spelen verschillende ontwikkelingen die invloed hebben op Werk en Inkomen. Landelijk staan in 2025 de herziening van de Participatiewet en de invoering van de Wet van school naar duurzaam werk op de agenda van het Rijk. De implementatie hiervan is aan gemeenten. Regionaal werken we aan het opzetten van een Regionaal Werkcentrum en lokaal implementeren we in 2025 het herziene schuldhulpverleningsbeleid en het nieuwe minimabeleid. Verder werken we samen met de Binnenbaan aan meer variëteit in beschut werk en in de re-integratietrajecten die deze organisatie aanbiedt.

Ook is er aandacht voor het versterken van de dualiteit (het tegelijk leren van de taal en participeren in de maatschappij) binnen inburgering en voor het opstellen van nieuw inburgeringsbeleid. Tot en met 2024 ontvingen we extra middelen van het Rijk om de Wet Inburgering uit te kunnen voeren, vanaf 2025 zijn de structurele middelen te laag om de uitvoeringskosten te compenseren.
De VNG heeft een brief gestuurd naar het Rijk en aangegeven dat alle gemeenten vanaf 2025 tekorten hebben. Het Rijk heeft toegezegd dit in ieder geval vanaf 2026 te compenseren.

Wat betreft de uitvoering: halverwege 2024 ontvingen circa 1.600 inwoners een bijstandsuitkering. In vergelijking met begin dit jaar is het bijstandsbestand licht gedaald. Landelijk wordt vanuit het Centraal Planbureau verwacht dat het aantal uitkeringsgerechtigden juist licht gaat stijgen in 2025. Hoewel we op dit moment een lichte daling zien, wordt het wel steeds lastiger om inwoners met een uitkering uit te laten stromen naar werk. We merken dat inwoners een steeds langere afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Dit wordt landelijk ook gezien. Voor het aantal kinderen in armoede is de landelijke verwachting dat dit licht stijgt. Zo zetten we specifiek in op kinderen in het nieuwe gemeentelijke minimabeleid.

Stand van zaken:

Op 27 juni 2025 is in samenwerking met de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal het Regionaal Werkcentrum in Zoetermeer geopend. Op 7 juli 2025 volgde de opening van het lokale Werkcentrum in de bibliotheek in Voorburg.
Voor de herziening van de Participatiewet in Balans is een werkgroep opgericht die momenteel uitvoering geeft aan concrete aanbevelingen van de VNG en Divosa. In het kader van de Wet school naar werk is in regionaal verband een werkgroep opgericht met alle betrokken partijen. De werkgroep heeft inmiddels een plan van aanpak opgesteld om uitvoering te geven aan de wet.

De gemeente werkt aan de implementatie van het minimabeleid, volgens het vastgestelde
Implementatieplan zoals opgenomen in de planning van het beleidsplan Dynamisch minimabeleid 2024 en verder. De verordening Individuele Inkomenstoeslag en de beleidsregels Bijzondere Bijstand en Minimabeleid zijn vastgesteld. Wat betreft de tool voor inwoners is de keuze gevallen op de Voorzieningenwijzer. De tool is inmiddels voor alle inwoners te raadplegen. De beleidsregels alleenverdienersproblematiek zijn vastgesteld door het college. Hierdoor kon vanaf 1 juli gestart worden met ambtshalve uitkering aan een doelgroep die door een ongelukkige samenloop van wet- en regelgeving te weinig toeslagen ontving.

Vooruitblik:

In het najaar wordt het lokale Werkcentrum in Leidschendam geopend op een nog nader te bepalen locatie. Verder wordt gewerkt aan de evaluatie van de participatieconsulenten, matchmakers en leerwerkmakelaars. In 2026 wordt nieuw beleid ontwikkeld voor niet-uitkeringsgerechtigden; de voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang.  
Binnenkort wordt een nieuwe dienstverleningsovereenkomst vastgesteld met De Binnenbaan voor de wsw en voor nieuw beschut voor een termijn van 5 jaar. Voor het onderdeel re-integratie geldt de overeenkomst voorlopig voor 2 jaar.

Zoals opgenomen in het minimabeleid zal 2025 het laatste jaar van de Gemeentepolis zijn. Het college stelt voor het einde van het jaar een nieuwe Regeling Hoge Zorgkosten vast. Wat betreft de alleenverdienersproblematiek spant het college zich in om te realiseren dat inwoners vanaf 1 november ook zelf een aanvraag kunnen indienen.

Voor 2026 heeft de raad extra budget beschikbaar gesteld voor vroegsignalering schulden. Dit wordt opgenomen in het uitvoeringsplan dat wordt opgesteld in het kader van het bredere schuldhulpverleningsbeleid. Daarnaast wordt geïnventariseerd welke gevolgen de nieuwe Participatiewet in Balans heeft voor het minimabeleid.

De raad kan de komende maanden de raadsbrief ontvangen over de Evaluatie participatieconsulenten, matchmakers en leerwerkmakelaars verwachten.

De wijken Heuvel/Amstel en Prinsenhof worden extra ondersteund vanuit drie opgaven: Jeugd en Onderwijs, Financiële zelfredzaamheid en Fijn en veilig wonen. Het versterkingsprogramma Sterk voor Noord is een wijkgerichte aanpak, die extra inzet op ondersteuning van inwoners in deze wijken om de kansengelijkheid te vergroten en de leefomgeving te verbeteren.
Om kinderen met achterstanden eerder in beeld te hebben wordt er ingezet op versterken van de voorschools educatie en huiswerkbegeleiding. Om ouders te versterken in hun rol, wordt ook ouderparticipatie vergroot.
Vanuit Financiële Zelfredzaamheid, wordt ingezet op het voorkomen en begeleiden bij schulden. Ook op het versterken van het taalonderwijs bij laaggeletterdheid (in het Nederlands) en verhogen van maatschappelijke participatie van inwoners met een uitkering door het inzetten van participatieconsulenten. Om de sociale cohesie te versterken worden flatcoaches, lief en leed straatjes en activiteiten in de wijk ingezet. De activiteiten hebben daarbij een tweeledig doel zoals verminderen van afval en overlast en gelijktijdig inwoners met elkaar te verbinden.

Stand van zaken:

De nieuwe projecten uit het uitvoeringsplan 2025-2026 zijn door partners (waaronder inwoners en  gemeentelijke afdelingen) opgestart en de projecten worden uitgevoerd.

Aanvullend wordt er gewerkt aan:

Fijn en veilig wonen
In samenwerking met de afdeling veiligheid toezicht en handhaving (VTH) is er een integrale leefbaarheidsactie gehouden waarbij het thema melden van afwijkende// ongewenst situaties is. Daarnaast is er een schouw gehouden in de Amstel en Heuvelwijk. De signalen die daar zijn opgehaald worden opgepakt.

Jeugd, jongeren en onderwijs
Ter overbrugging tot nieuwe subsidies jongerenwerk die ingaan vanaf 2026 is er geïnvesteerd in jongerenwerk veiligheid aanvullend op het reguliere aanbod. De inzet van dit jongerenwerk is binnen de gehele gemeente.

Er is een verkenning gestart naar nieuwe locaties voor de organisaties die nu gehuisvest zijn in de Valkhof (IBCE) en De Haar (stichting Studielokalen).

Voor jongeren is er een fonds beschikbaar gekomen om zelf initiatieven aan te dragen.

Financiële zelfredzaamheid
Door de vele aanvragen voor het nieuwe uitvoeringsplan op het gebied van taallessen is een onderzoek gestart naar het huidige gesubsidieerde en ingekochte taalaanbod van de gemeente.
Om in kaart te brengen wat er ontbreekt en wat vanuit programma aangevuld kan worden.

Spreekuren in de Tuinkamer lopen door, zodat inwoners laagdrempelig vragen aan de gemeente kan stellen op het gebied van het sociaal domein zoals participatie, schuldhulpverlening, etc.

Vooruitblik:

Uitvoeringsplannen worden uitgevoerd. De huisvestingsvraagstukken De Haar en Valkhof zijn in beeld. Het taalaanbod binnen gemeente wordt afgestemd met de vraag in Leidschendam Noord.